JOM  KIPPUR  (Dzień Pojednania)   -   10 tiszri



 - Kalendarz
      -  PASCHA - 14 nisan
      -  ŚWIĘTO PRZAŚNIKÓW
                           - 15-22 nisan
      -  Dzień Pamięci Holocaustu
                           - 27 nisan
      -  Dzień Niepodległości - 5 ijar
      -  Pesach Szeni - 14 ijar
      -  Lag bo-Omer - 18 ijar
      -  Dzień Jerozolimy - 28 ijar
      -  Święto Tygodni - 6-7 siwan
      -  trzy tygodnie postu
      -  post po utracie Świątyni - 9 aw
      -  Czas obrachunku - elul
      -  Nowy Rok - 1 tiszri
      -  dziesięć dni pokuty
                           - 1-10 tiszri
         - JOM KIPPUR
      -  Sukkot (15-22 tiszri)
      -  Simchat Tora (23 tiszri)
      -  Dzień Rabina - 12 cheszwan
      -  Chanuka - 25 kislew-3 tewet
      -  post - 10 tewet
      -  Nowy Rok Drzew - 15 szewat
      -  post Estery - 13 adar
      -  Purim - 14-15 adar





 

 

Zgodnie z Zakonem święto Jom Kippur było okresem szczególnego publicznego nabożeństwa. Było to święto uroczyste. Jedno z pięciu wyznaczonych przez Boga świąt, które Izrael miał obchodzić każdego roku.

3 Księga Mojżeszowa (Wajikra) 23:26-32 mówi:
        "Dalej Pan powiedział do Mojżesza:
                'Dziesiątego dnia siódmego miesiąca jest Dzień Przebłagania.
                Będzie to dla was zwołanie święte.
                Będziecie pościć i będziecie składać dla Pana ofiary spalane.
                W tym dniu nie będziecie wykonywać żadnej pracy,
                        bo jest to Dzień Przebłagania,
                        ażeby dokonano przebłagania za wasze winy
                        przed Bogiem waszym, Panem.
                Każdy człowiek, który nie będzie pościł tego dnia,
                        będzie wyłączony spośród swego ludu.
                Każdego człowieka, który będzie pracował tego dnia,
                        wytracę spośród jego ludu.
                Żadnej pracy nie będzie wykonywać.
                Jest to ustawa wieczysta dla wszystkich pokoleń,
                        we wszystkich waszych siedzibach.
                Będzie to dla was uroczysty szabat.
                Będziecie pościli.
                Dziewiątego dnia miesiąca, wieczorem,
                        to jest od wieczora do wieczora, będziecie obchodzić was szabat'.
"

Dzień Pojednania (Jom Kippur) był więc na pewno świętem obowiązkowym. Bóg nakazał Swemu ludowi obchodzić go uroczyście jako zgromadzenie święte.

 

 

Jom Kippur to Dzień Pojednania z Bogiem. Hebrajskie słowo "kippur" pochodzi od słowa "kappara", co oznacza: "przebaczenie".

Święto Jom Kippur jest poprzedzone dziesięcioma dniami postu (1-10 tiszri), zwanymi "strasznymi dniami" (hebr. "Jamin Nora'im"). Istotą tego okresu jest odpowiednie przygotowanie się do święta Dnia Pojednania. To czas, w którym post, umiar w jedzeniu, powinny dopomóc człowiekowi w procesie pokuty - rzeczywistego uznania własnej grzeszności, żalu za popełnione przewinienia, przeproszenia Boga za złe uczynki, uczynienia wysiłku aby wynagrodzić bliźnim popełnione przewiny i uzyskania w miarę możliwości przebaczenia, dokonania rzeczywistej przemiany serca na zasadzie odstąpienia od złego i przywiązania się do dobrego. Tak więc, nie wystarczą tylko dobre uczynki, ale potrzebna jest jeszcze skrucha i żal za grzechy. To czas pokuty za popełnione zło względem innych ludzi i względem Boga.

Szabat poprzedzający święto Jom Kippur to Szabat Szuwa (Tszuwa). Nazywany jest tak, ponieważ Haftora na ten Szabat rozpoczyna się słowami: "Szuwa Izrael" - "Powróć Izraelu!" (Ozeasz 14:2-10). Zwyczajem jest, że rabin danej synagogi przemawia i nawołuje zgromadzenie do pokuty i skruchy. Odczytywany jest także Joel 2:11-27 oraz Micheasz 7:18-20.

W dzień poprzedzający Jom Kippur pobożni Żydzi czynią ostatnie przygotowania do uroczystego święta.
        1.) jest to czas odwiedzania grobów bliskich, odwiedzania przyjaciół,
                        krewnych i znajomych, aby prosić ich o przebaczenie przewin.
        2.) niektórzy praktykują rytuał "kaparot" ("odkupienie"), w którym
                        uczestniczący Żydzi wierzą, że uzyskują symboliczne oczyszczenie
                        się z grzechów. Rytuał opiera się na wierze w możliwość wykupienia
                        swojej duszy, poświęcając w zamian za nie koguta (mężczyzna) lub
                        kury (kobieta). Przed złożeniem ofiary nad ptakiem odmawiana jest
                        odpowiednia modlitwa oczyszczająca. Podczas modlitwy osoba
                        składająca ofiarę, bierze ptaka w prawą rękę i trzykrotnie obraca
                        go nad swoją głową. Odmawiana formułka słowna mówi, że ten
                        ptak jest symbolicznym odkupieniem za złe uczynki popełnione
                        wobec Boga. Następnie ptak jest zabijany i jedzony podczas posiłku
                        poprzedzającego post Jom Kippur. Bardzo często mięso zabitego
                        ptaka jest przekazywane ubogim rodzinom na ten przed postny
                        posiłek. Współcześnie coraz częściej przyjmuje się zwyczaj, w
                        którym w chusteczkę wkłada się odpowiednią ilość pieniędzy (cena
                        ptaka) i kręci się zawiązanym węzełkiem nad głową. Po tej ceremoni
                        pieniądze przekazuje się ubogim.
        3.) jako znak oczyszczenia rytualnego, pobożni Żydzi biorą kąpiel w mykwie.
                        Jeżeli nie mogą się obmyć w mykwie, wówczas muszą przynajmniej
                        wylać na siebie jednym nieprzerwanym strumieniem określoną ilość
                        wody.
        4.) w czasie popołudniowej modlitwy (Mincha przed Jom Kippur) odmawiane
                        są specjalne prośby (tachnunim) podobne do tych, które odmawiane
                        są w sam Jom Kippur. Modlitwa ta zawiera Widui, czyli spowiedź z
                        grzechów które uczyniły osoby prywatne oraz uczyniła cała
                        społeczność synagogi.
        5.) po modlitwie popołudniowej micwą jest spożycie ostatniego posiłku przed
                        postem. Nie powinno się jeść żadnej potrawy, po której chciało by
                        się pić. W ten szczególny dzień do jedzenia podaje się kreplach w
                        rosole, kurczak z rosołu, puree z ziemniaków, jarzyny i kompot.
                        W dzień poprzedzający Jom Kippur należy najeść się do syta, lecz
                        potrawy nie powinny być zbyt słone, pieprzone lub ostro
                        przyprawione, aby nie wywoływać łaknienia następnego dnia.
                        Niektórzy maczają chałkę w miodzie tak, jak na Rosz Haszana.
                        Posiłek powinien być uroczysty i dostatni. Następnie, tuż przed
                        zachodem słońca zaczyna się całodobowy post, będący jednym z
                        najważniejszych elementów Jom Kippur.
        6.) podobnie jak w Szabat i święta, w rodzinnym domu zapala się
                        odpowiednio wcześniej świece i odmawia błogosławieństwo.
                        Po zapaleniu świec ojciec rodziny błogosławi dzieci, podobnie jak w
                        Szabat.

 

 

W Jom Kippur mężczyźni zwykle ubierają się w Kitel (specjalną białą szatę nakładaną na normalne ubranie), kobiety także wkładają białe ubrania. Biel symbolizuje odkupienie za grzechy.
        1.) w Jom Kippur pobożnym Żydom nie wolno wykonywać zakazanych
                        czynności (melachy). Dodatkowo zakazane jest jedzenie i picie,
                        mycie się dla przyjemności, smarowanie olejkami (makijaż) dla
                        przyjemności, zakładanie skórzanego obuwia dla przyjemności i
                        współżycie małżeńskie.
        2.) w Izraelu tego dnia ustaje całe życie publiczne. Wszystkie instytucje oraz
                        sklepy są zamknięte. Zatrzymana jest komunikacja publiczna i
                        prywatna. W domach ortodoksyjnych Żydów nie otwiera się nawet
                        drzwi ani nie podnosi słuchawki telefonu. Jest to dzień całkowitego
                        postu.
        3.) uroczyste nabożeństwo w synagodze zaczyna się wieczorem. Mężczyźni
                        nakładają wieczorem tałes - jest to jedyny wieczór roku, w którym
                        nakłada się tałes (tałes zakłada się najczęściej do modlitwy
                        porannej). W Jom Kippur wymagane są trzy obowiązki: żal za
                        grzechy przeszłości (uświadomienie sobie własnych grzechów),
                        wyznanie winy i postanowienie poprawy w przyszłości.
                        Najważniejszym punktem liturgii jest publiczne wyznanie win, czyli
                        odmówienie modlitwy, w której wymienione są moralne
                        wykroczenia. W tej uroczystej atmosferze pokuty i oczyszczenia,
                        śpiewane są hymny wyrażające ludzką niedoskonałość i bezmiar
                        Bożego miłosierdzia. Wśród odmawianych modlitw na szczególną
                        uwagę zasługuje Kol Nidre (aram. "wszystkie ślubowania"). Modlitwa
                        ta, będąca jedną z najświętszych żydowskich modlitw, jest prośbą
                        o unieważnienie ślubów złożonych Bogu nieświadomie lub pod
                        przymusem. Wyraża ona głęboką świadomość faktu, że człowiek
                        nigdy nie jest w stanie w pełni dotrzymać zobowiązań, obietnic i
                        ślubów złożonych Bogu. Człowiek może stawać przed swym Bogiem
                        jedynie jako ten, który potrzebuje Jego przebaczenia.
                                Modlitwa Kol Nidre pochodzi od Marranos (Żydów hiszpańskich,
                        którzy siłą byli zmuszani do przyjmowania chrześcijaństwa). Marrons
                        
na zewnątrz zachowywali się jak chrześcijanie, lecz w ukryciu
                        zachowywali tradycję żydowską. Jom Kippur był jedynym dniem
                        kiedy narażając własne życie, przychodzili do synagogi - chcieli
                        bowiem unieważnić przed Bogiem te przysięgi, którymi związali się
                        nie z własnej woli i przeprosić Boga za to, że publicznie nie
                        zachowywali się jak Żydzi.
        4.) rano odmawiana jest modlitwa Szachrit, podczas której rozpoczyna się
                        czytanie Haftory na rano. Jest to fragment 3 Księgi Mojżeszowej
                        (Wajikra) 16:1-34, który opisuje służbę Najwyższego Kapłana w
                        Świątyni podczas święta Jom Kippur. Następnie odczytywane jest
                        tekst z 4 Księgi Mojżeszowej (Bemidbar) 29:1-6, który mówi o źródle
                        ustanowienia święta i składanych wówczas ofiarach. Na
                        zakończenie po odczytywaniu Tory cytowany jest fragment z
                        proroka Izajasza 57:14-58:14, który opowiada o prawdziwej
                        pokucie. Prorok Izajasz mówi, że prawdziwa pokuta to rzeczywista
                        przemiana człowieka, a rzeczywista skrucha owocuje dobrocią dla
                        bliźnich.
        5.) po odczytaniu tekstów z Tanach, odmawiana jest modlitwa Musaf, po której
                        odczytuje się fragment Pi'ut omawiający służbę Najwyższego
                        Kapłana w Świątyni podczas święta Jom Kippur.
        6.) popołudniowa modlitwa Mincha rozpoczyna się odczytaniem tekstu z
                        3 Księgi Mojżeszowej (Wajikra) 18:1-30, który omawia temat
                        świętości małżeństwa oraz rodziny, i różne aspekty dotyczące
                        czystości małżeńskiej oraz nadużyć z tym związanych. Jako Haftorę
                        
czyta się Księgę Jonasza, która mówi o pokucie całego miasta
                        Niniwy. Księga ta udawania, że skrucha i pokuta są możliwe.
                        Odczytywany jest także prorok Micheasz 7:18-20, który to piękny
                        fragment zacytuję:

            "Któryż Bóg podobny Tobie,
                        który oddalasz nieprawość,
                        odpuszczasz występek reszcie dziedzictwa Twego?
                Nie żywi On gniewu na zawsze, bo upodobał Sobie miłosierdzie.
                Ulituje się znowu nad nami,
                        zetrze nasze nieprawości
                        i wrzuci w głębokości morskie wszystkie nasze grzechy.
                Okażesz wierność Jakubowi, Abrahamowi łaskawość,
                        co poprzysięgłeś przodkom naszym od najdawniejszych czasów".

    7.) dodatkowo odmawia się modlitwę Ne'ila (odmawiana tylko jeden raz w
                        roku). Jest to punkt kulminacyjny Jom Kippur. Głos rogu kończy
                        modlitwę i jednocześnie ogłasza koniec święta Jom Kippur.
        8.) po skończonym poście (25 godzin), po błogosławieństwie wina i
                        odmówieniu modlitwy kiduszowej spożywane są najpierw bardzo
                        lekkie potrawy. Podawana jest filiżanka kawy lub herbaty z
                        piernikiem, biszkoptem albo ciastem piaskowym. Następnie podaje
                        się kanapki z serem, jajkiem lub siekanym śledziem. Dopiero później,
                        po godzinie, podaje się przygotowane poprzedniego dnia dania
                        szabatowe lub inne świąteczne. Głównym daniem jest rosół z
                        makaronem, drób z warzywami i sałaty. Na deser strudel.

 

Fragment modlitw na Dzień Pojednania:

    "Boże nasz i Boże praojców naszych,
                oby doszła przed Ciebie modlitwa nasza,
                a nie odwracaj się od błagania naszego,
                bo nie jesteśmy tak zuchwałego oblicza,
                ani zatwardziałego karku, by mówić przed Tobą:
                        Wiekuisty, Boże nasz i Boże praojców naszych,
                        sprawiedliwi jesteśmy i nie grzeszyliśmy
                - zaiste myśmy zgrzeszyli
(...)
        Odstąpiliśmy od przykazań Twoich i od Praw Twoich dobrych
                i nie dały korzyści nam,
                ale Tyś sprawiedliwy we wszystkim, co przyszło na nas,
                gdyż prawdę wykonywałeś, a myśmy złoczynili
(...)
        Cóż mamy mówić przed Tobą? siedzący na wyżynach!
                i cóż powiemy Tobie, tronujący w niebiosach!
                czyż nie wszystko tajne i jawne Ty znasz?
(...)
        Ty znasz tajemnice świata i najskrytsze tajniki wszystkich żyjących.
        Ty badasz wszystkie zakątki wnętrza i doświadczasz nerwy i serce.
        Nie ma rzeczy ukrytej przed Tobą i nic tajnego przed oczyma Twymi.
        A zatem oby było wolą Twoją,
                Wiekuisty, Boże nasz i Boże praojców naszych,
                abyś dał przebaczenie nam za wszystkie grzechy nasze,
                i odpuszczenie nam za wszystkie winy nasze
                i wybaczenie za wszystkie błędy nasze
(...)
        Pamiętaj nas, Wiekuisty, Boże nasz,
                w nim
[Dniu Pojednania] ku dobremu
                i obdarz nas w nim błogosławieństwem
                i dopomóż nam w nim do życia.
        A słowem zbawienia i miłosierdzia osłoń nas
                i bądź nam łaskawym i zmiłuj się nad nami
                i zbaw nas, gdyż do Ciebie zwrócone są oczy nasze,
                gdyż Bogiem, Królem najlitościwszym i najmiłosierniejszym jesteś Ty.
"

 

 




Na poczatek
  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2002-2012 by Gedeon