ROSZ  HASZANA  (Nowy Rok, Święto Trąbek)   -   1 Tiszri



 - Kalendarz
      -  PASCHA - 14 nisan
      -  ŚWIĘTO PRZAŚNIKÓW
                           - 15-22 nisan
      -  Dzień Pamięci Holocaustu
                           - 27 nisan
      -  Dzień Niepodległości - 5 ijar
      -  Pesach Szeni - 14 ijar
      -  Lag bo-Omer - 18 ijar
      -  Dzień Jerozolimy - 28 ijar
      -  Święto Tygodni - 6-7 siwan
      -  trzy tygodnie postu
      -  post po utracie Świątyni - 9 aw
      -  Czas obrachunku - elul
        - ROSZ HASZANA
      -  dziesięć dni pokuty
                           - 1-10 tiszri
      -  Jom Kippur (10 tiszri)
      -  Sukkot (15-22 tiszri)
      -  Simchat Tora (23 tiszri)
      -  Dzień Rabina (12 cheszwan)
      -  Chanuka - 25 kislew-3 tewet
      -  post - 10 tewet
      -  Nowy Rok Drzew - 15 szewat
      -  post Estery - 13 adar
      -  Purim - 14-15 adar








 

Bóg określił miesiąc Nisan jako początek miesięcy nowego roku, ale z czasem Żydzi uznali za początek roku pierwszy dzień miesiąca Tiszri, kiedy to przypada Święto Trąbek (hebr. Rosz ha-Szana).

Żydowski Nowy Rok jest obchodzony przez dwa dni. Święto to ma podwójny sens: jest rocznicą stworzenia świata, dniem odnowienia więzi z Bogiem i dniem zapisu. W tych dniach autorytet niebiański decyduje o tym, co ma spotkać każdego w ciągu nadchodzącego roku.
    Poprzedniego dnia należy się wykąpać, ostrzyc włosy i idąc do synagogi ubrać się w odświętne nowe rzeczy. Kobiety stroją się w najcenniejszą biżuterię.

Modlitwy w synagodze rozpoczynają się wieczorem. Pobożni Żydzi dokonują rachunku sumienia przed Bogiem. W czasie modłów rozlega się dźwięk "szofaru" - rogu kozła lub barana, którego zakrzywienie ma przypominać, że człowiek powinien ugiąć się przed wolą Bożą. Róg przypomina też, że Abraham był gotów ofiarować swego syna, lecz z łaski Bożej w ofierze został złożony baran. Zwyczaj trąbienia w szofar leży u źródła nazwy Święta Trąbek.
    "Pan przemówił do Mojżesza: Ogłoś to synom Izraela: w pierwszym dniu siódmego miesiąca obchodzili uroczysty szabat: trąbienie w róg i uroczyste zgromadzenie (...)" (3 Mojż. 23:23-25).
    Dęcie w szofar jest ustanowieniem "dnia sądu", choć Żydzi normalnie rozumieją je jako wołanie do Boga o miłosierdzie. Głos rogu ma trzy najważniejsze znaczenia: ogłasza ukoronowanie Boga jako Króla Wszechświata, budzi żal za grzechy i chęć powrotu do Boga. O tym przypomina róg słyszany na górze Synaj, kiedy przyjęto od Boga przykazania Prawa Mojżeszowego.
    Przewodnią myślą tego Święta jest stawienie się z własnymi grzechami przed Sądem Bożym. Jest to wyraźnie podkreślone w uroczystej modlitwie mówiącej o Bogu jako o Sądzącym i Królującym nad całym wszechświatem. Nie jest to sąd nad światem, lecz nad czynami jednostek. W wyniku Sądu Bożego jedni zostają zapisani do księgi życia, drudzy do księgi śmierci - los trzeciej grupy rozstrzygnie się w Jom Kippur. Dlatego czas łączący Rosz Haszana z Jom Kippur jest okresem pokuty.
    Praktykowany jest ludowy zwyczaj wyrzucania grzechów do wody (hebr. "taszlich") w postaci zapisanych kartek lub kamyków. Rytuał ten związany jest z cytatem z proroka Micheasza 7:18-20.

Po religijnych obrzędach składa się życzenia, aby być zapisanym u Boga i zatwierdzonym na dobry rok. Składa się życzenia: "Obyście byli zapisani na Dobry Rok!" (hebr. "Leszana towa tikatwu!") i "Szczęśliwego roku!" (hebr. "Szana towa!").

 

W domu, pierwszego wieczoru Rosz Haszana spożywa się chałę moczoną w miodzie. Głowa domu podaje żonie kieliszek wina i kroi dla niej chałę z miodem. Odmawia się specjalną modlitwę: "Boże - daj słodki rok". Spożywanie słodkich pokarmów w czasie tego święta ma znaczenie metaforyczne, symbolizujące błogosławieństwo i obfitość. Podczas uroczystej kolacji je się głowę ryby lub cielęcia, co ma symbolizować początek roku. Tradycyjnie podaje się karpia faszerowanego albo nadziewanego, kreple w rosole, zupę owocową z kluseczkami albo smażonymi paluszkami, mostek cielęcy albo pieczeń, drób pieczony, świeże owoce i kompot.
    Podczas Rosz Haszana jest zwyczaj podawania plasterków jabłek maczanych w miseczce z miodem, co ma oznaczać słodki iszczęśliwy rok. Po błogosławieństwie nad jabłkiem mówi się: "Niech będzie Twoją wolą obdarzyć nas dobrym i słodkim rokiem". Marchewka podawana w tej samej formie oznacza pomyślność w nadchodzącym roku. Podaje się więc cymes marchewkowy albo budyń z marchwi.
    W czasie drugiego wieczoru spożywa się nowy, nie jedzony jeszcze w tym sezonie owoc. W Izraelu tradycyjnie jest to owoc granatu - podobno zawiera 613 nasion, czyli dokładnie tyle, ile jest przykazań w Torze. Popularnym ciastem podawanym na deser jest piernik, podawane są też chały i farfelki do zupy. Nie podaje się potraw kwaśnych ani gorzkich.
    Żydzi marokańscy nie jedzą np. czarnych oliwek ani bakłażanów, podają natomiast daktyle maczane w cukrze. Żydzi wschodnioeuropejscy nie jedzą pikli, chrzanu, ogórków kwaszonych.

Rosz Haszana nieustannie pozostaje świętem radosnym, świętem wiary w miłosierdzie Boże.

 

Fragmenty modlitwy noworocznej:
        "(...) Pamiętaj nas, Wiekuisty, Boże nasz, w dniu tym, ku dobremu i obdarz nas w nim błogosławieństwem i dopomóż nam w nim do życia. A słowem zbawienia i miłosierdzia osłoń nas i bądź nam łaskawym i zmiłuj się nad nami i zbaw nas, gdyż do Ciebie zwrócone są oczy nasze, gdyż Bogiem, Królem najlitościwszym i najmiłosierniejszym jesteś Ty (...) Boże nasz i Boże praojców naszych, króluj nad całym światem w chwale Twej i wznieś się nad całą ziemię w wspaniałości Twej i zajaśnij w blasku wzniosłej potęgi Twej nad wszystkimi mieszkańcami wszechświata, ziemi Twej, i niech pozna każde stworzenie, że Ty stworzyłeś je (...) i niech głosi wszystko, co ma duszę w tchnieniu swoim: Wiekuisty, Bóg Izraela, jest Królem, a królowanie Jego wszystkim rządzi."

      "Haftora" odczytywana podczas:
pierwszego dnia - 1 Mojż. 21; 4 Mojż. 29:1-6; 1 Sam. 1:1-2:10.
drugiego dnia - 1 Mojż. 22; 4 Mojż. 29:1-6; Jer. 31:2-20.

 

 


Na poczatek
  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2002-2012 by Gedeon