Wybrzeże Morza Martwego
(źródło: Grzegorz Micuła)

Wielkie obniżenie terenu przy Morzu Martwym, to rów tektoniczny przebiegający przez cały Bliski Wschód, w Izraelu i Jordanii. Stanowi on północne odgałęzienie Wielkich Rowów Afrykańskich. Powstał w trzeciorzędzie. Ma długość około 450 km i szerokość do 30 km. Maksymalna głębokość to dno Morza Martwego, około 800 metrów poniżej poziomu morza. Powierzchnia wody jest największą depresją na ziemi, 405 metrów poniżej poziomu morza.
    To wielkie śródlądowe jezioro (powierzchnia 1000 km2) ma 75 kilometrów długości i szerokość dochodzącą do 18 kilometrów. Jego głębokość sięga 400 metrów. Zasilają je wody rzeki Jordan i kilku strumieni. Morze Martwe było kiedyś 4-5 razy większe niż obecnie, lecz naturalną równowagę zakłóciło stworzenie ogólnokrajowego systemu nawadniającego zasilanego przez rzekę Jordan. Za przykładem Izraela poszła Jordania, który zrealizowała podobny system na rzece Jarmuk. Obydwa systemy nawadniające zużywają ponad 600 mln m3 wody rocznie. O tyle mniej wody rocznie dociera do Morza Martwego, co doprowadziło do niemal całkowitego wyschnięcia basenu południowego i skrócenia zbiornika o ponad 25 km.
    Obecnie Morze Martwe dzieli się na dwie zupełnie odmienne części. Basen północny jest głęboki i ponad trzykrotnie większy od południowego. Basen południowy jest znacznie mniejszy i bardziej zasolony. Można w nim obserwować intensywną krystalizację soli, z wytworami przypominającymi góry lodowe. Obie części rozdziela wyrastający ze wschodniego brzegu półwysep el-Lisan ("język").
    Hebrajska nazwa Morza Martwego to Yam HaMelach, co znaczy: Morze Słone. Ten gigantyczny basen wypełniony jest słoną wodą, a właściwie solanką, bowiem stężenie rozpuszczonych w wodzie soli jest średnio dziesięciokrotnie wyższe niż w Morzu Śródziemnym i wynosi od 28% na powierzchni, do 33% przy dnie zbiornika. Tutejsza woda zawiera 20 razy więcej bromu, 15 razy więcej magnezu i 10 razy więcej jodu niż zwykła woda morska. W tak gęstej wodzie człowiek może spokojnie leżeć lub siedzieć i, na przykład, czytać książkę lub gazetę. Jednakże nie można tu pływać, a turyści, którzy unosząc się w wodzie na plecach, próbują potem powrócić do pływania na brzuchu, nie tylko twierdzą, że jest to bardzo trudne, ale również grozi dostaniem się słonej wody do oczu.
    Okolice Morza Martwego nadają się doskonale na kuracje lecznicze. Znajdujący się w wodzie brom, działa kojąco na układ nerwowy. Magnez przeciwdziała alergiom skórnym i oczyszcza oskrzela. Jod ma korzystny wpływ na działanie gruczołów. Tutejsze powietrze jest wyjątkowo suche, a temperatura niezmiennie wysoka. Z powodu depresji powietrze zawiera o 10% więcej tlenu, a brak ośrodków miejskich i przemysłu decyduje o jego czystości. Wszystko to razem przyspiesza metabolizm i działa regenerująco i uodparniająco.
    Według ostatnich badań, nad Morzem Martwym mogą odnieść również osoby ze schorzeniami serca. Panujące na tym terenie wysokie ciśnienie atmosferyczne w połączeniu z powietrzem o szczególnie wysokiej zawartości tlenu tworzy warunki, w których problemy z sercem maleją. Oznaki poprawy dostrzeżono u osób, które przechodziły w przeszłości zawały, a także u tych po operacjach wszczepienia bypassów oraz po kateteryzacji - poprawa wynosiła nawet 15%.

Wzdłuż 90-kilometrowej linii brzegowej nie ma specjalnie wydzielonych kąpielisk, warto jednak poszukać miejsc z prysznicami. Woda ma dość mulistą konsystencję i pozostawia na ciele osad. Należy również zwrócić uwagę na stan skóry przed samą kąpielą, gdyż dostanie się słonej wody do miejsc zranionych lub zadrapanych może sprawić ból. Chlorek magnezu nadaje wodzie okropnie gorzki smak, a łyknięcie nawet niewielkiej jej ilości może wywołać nudności. Dlatego warto, zaraz po wyjściu z morza, starannie umyć się i opłukać słodką wodą w prysznicach.

Wzdłuż zachodniego brzegu Morza Martwego biegnie droga krajowa nr 90, która zaczyna się przy Jeziorze Tyberiadzkim w Galilei, a kończy się dopiero w Ejlacie. W pobliżu Jerycha krzyżuje się z nią droga nr 1 z Jerozolimy. W okolicach Jerozolimy droga nr 1 przekształca się w wygodną autostradę prowadzącą do Tel Awiwu. Dzięki tak wygodnym połączeniom drogowym, nie istnieje tu problem z komunikacją.
    Na samym północnym krańcu Morza Martwego znajduje się wspaniały lunapark wodny Attrakzia. Wybudowano tu niezliczoną ilość basenów, zjeżdżalni i specjalnych basenów ze sztucznymi falami. Na pięknej piaszczystej plaży znajdują się prysznice i cała potrzebna infrastruktura do wypoczynku. Park jest czynny od marca do grudnia codziennie w godz. 9.00-17.00.

W pobliżu znajdują się jaskinie Qumran, w których odnaleziono najstarsze (I wiek p.n.e.) rękopisy biblijne. Zostały one spisane przez esseńczyków w języku hebrajskim i aramejskim. Podczas wojny z Rzymianami, Esseńczycy ukryli zwoje w glinianych dzbanach w licznych tu jaskiniach. Odkrycie zwojów stało się sensacją naukową. Utworzono tutaj Park Narodowy Qumran. Na tutejszym stanowisku archeologicznym można zwiedzać dobrze zachowane pomieszczenia i mury obronne osady z około 150 roku p.n.e. Z wieży strażniczej roztacza się rozległy widok.
    Około 5 km na południe od Qumran znajduje się źródło Ain Feszcha, z dużym zbiornikiem wody, który wypełnia się zwłaszcza na wiosnę. W wodzie można się doskonale schłodzić.
    W obrębie kilkunastu kilometrów na południe i południowy-wschód od Qumran znajdują się pozostałości izraelskich fortyfikacji pochodzących z okresu od VIII do VI wieku p.n.e. Prawdopodobnie był to ufortyfikowany pas osłaniający tereny Judy od wschodu. Kawałek dalej znajduje się jedna z najciekawszych budowli Izraela. Klasztor Mar Saba (św. Saby), wzniesiony w 482 roku na stromym brzegu rzeki Kidron. Wieża strażnicza tego klasztoru grekoprawosławnego wznosi się na końcu długiej drogi, biegnącej przez pustynne wzgórza. Na zachód od niej wyrasta strome zbocze wąwozu Cedron, z wydrążonymi w skale pieczarami pustelników. Przy wejściu do klasztoru trzeba pociągnąć za łańcuch dzwonka. Na wstęp zezwala się wyłącznie mężczyznom, a i to pod warunkiem, że są stosownie ubrani. Czasami zezwala się wejść kobietom do wybudowanej obok w 1612 roku wieży św. Symeona, zwanej Wieżą Kobiet. Znajduje się ona na przyległym wzgórzu, skąd również jest piękny widok.

Z Morzem Martwym graniczą góry Judei z licznymi rezerwatami dzikich zwierząt, wodospadami słodkiej wody z naturalnymi basenami.

Więcej informacji o Morzu Martwym można znaleźć w omówieniu dotyczącym Dystryktu Południowego.

--------------------------------------------------

Opracowano na podstawie "Explorer Izrael", "Pascal Izrael", "Winnica", "Świat Biblii", biuletynów Ambasady Izraela w Polsce, witryn internetowych rządu Izraela i innych opracowań dotyczących Państwa Izrael.

--------------------------------------------------