SYJONIZM  -  CZAS  ZMIAN  ( 1960 - 1970 )




   -  1818-1893 - Początki Syjonizmu
   -  1894-1904 - Czas Herzla
   -  1905-1914 - Syjonizm
 
                                        syntetyczny
   -  1914-1918 - I wojna światowa
   -  1918-1928 - Wzrost i kryzys
   -  1929-1939 - Ekspansja
   -  1939-1945 - II wojna światowa
   -  1945-1949 - Do Niepodległości
   -  1950-1959 - Aliyah, Absorpcja
                                         i Rozwój
  -  CZAS ZMIAN
Dwudziesty Piaty Kongres Syjonistyczny 1960 r.
Dwudziesty Szosty Kongres Syjonistyczny 1964 r.
Dwudziesty Siodmy Kongres Syjonistyczny 1968 r.
   -  1971-1980 - Aliyah, Wojna
                                         i Pokój
   -  1981-1989 - Do Punktu
                                         Zwrotnego
   -  1990-1999 - Wielka Aliyah
   -  2000- - Czasy Współczesne




 

 

------------ 1960 ------------

4 stycznia 1960 roku zatwierdzono nowy statut Organizacji Syjonistycznej, zmieniając jej nazwę na Światowa Organizacja Syjonistyczna. Przyznano jest niezależny status od lokalnych narodowych organizacji syjonistycznych.

13 marca 1960 roku doszło do historycznego spotkania premiera Dawida Ben-Guriona z kanclerzem Niemiec zachodnich, Konradem Adenauerem (1876-1967). Do spotkania doszło w Nowym Jorku (USA). Omówiono możliwość nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy oboma państwami.
    14 marca 1960 roku podpisano izraelsko-niemiecką umowę o pomocy finansowej dla Izraela. Republika Federalna Niemiec przyznała Izraelowi pożyczkę w wysokości 35 mln. USD (oprocentowanych na 3,6% w skali rocznej). Przy czym pożyczka była odnawialna każdego roku, pod warunkiem ponawianej przez Izrael prośby. Pożyczki były przyznawane na okres 10 lat.

16 czerwca 1960 roku Izrael uruchomił pierwszy reaktor atomowy w Nachal Sorek na Negewie.
    28 czerwca 1960 roku rozpoczęto budowę portu w Ashdod. Budowę sfinansowano pożyczając 27,5 mln USD z First International Bank of Israel.
    6 lipca 1960 roku państwowe przedsiębiorstwo Israel Aircraft Industries (IAI) zakupiło od Francji licencję na produkcję pierwszego izraelskiego samolotu. Był to lekki francuski odrzutowy samolot szkoleniowy Fouga Magister. Był to kamień milowy w rozwoju izraelskiego przemysłu obronnego.
    Na początku lat 60-tych Izraelskie Siły Obronne stanęły przed wyzwaniem groźby nowoczesnej wojny chemicznej. W związku z tym rozpoczęto wdrażanie nowych procedur bezpieczeństwa w obronie cywilnej, przystosowując schrony do nowych potrzeb. Równocześnie zwiększono zakupy uzbrojenia sprowadzanego głównie z Francji i Stanów Zjednoczonych.

Od 1960 roku Izrael był eksporterem produktów rolniczych. Stało się to możliwe dzięki wielkiemu wysiłkowi instytucji badawczych i przemysłu rolnego, wdrażaniu innowacji i wprowadzaniu produkcji na rynek krajowy, co ułatwiło postęp i uzyskanie racjonalnych cen. Stało się wtedy oczywistym, że kibuce nie będą mogły przetrwać, ograniczając się wyłącznie do sprzedaży produktów rolniczych na rynku krajowym.
    Towarzyszył temu rozwój przemysłu tworzyw sztucznych, którego wyroby stały się masowe. Ułatwiło to zastosowanie nowych technologii w nawadnianiu ziemi metodą kropelkową w kibucach na pustyni Negew. Przy okazji, w Izraelu stworzono ogólnokrajowy, skomputeryzowany system tzw. ksiąg stadnych, obejmujących listy rodowodowe, z których korzystają zarówno gospodarstwa mleczarskie, jak i hodowcy.
    Jakkolwiek Izrael nie jest wielkim krajem, to jednak zdołał w ciągu kilku lat nasycić własny rynek żywnością i jej przetworami oraz skierował znaczną część produktów tego rodzaju na eksport.

W dniach 27 grudnia 1960 roku - 11 stycznia 1961 roku odbył się Dwudziesty Piąty Kongres Syjonistyczny w Jerozolimie, w Izraelu. Poruszono problematykę edukacji żydowskiej w Diasporze i rozwój Aliyah z krajów zachodnich.

      Dwudziesty Piaty Kongres Syjonistyczny 1960 r.

Do końca 1960 roku do Izraela przyjechało 24 tys. nowych imigrantów, w większości z Rumunii i Maroka.

------------ 1961 ------------

15 maja 1961 roku ukończono budowę Tunelu Menashe, który stanowił część systemu wodnego dostarczającego wodę z północy Izraela na pustynię Negew. Tunel o długości 7-km był najdłuższym tunelem Izraela.

28 listopada 1961 roku rząd podpisał porozumienie z Narodowym Funduszem Żydowskim (Jewish National Fund) w sprawie zarządzania państwową ziemią. Ustalono, że państwowy Zarząd Zagospodarowania Terenu (Land Development Authority) będzie zarządzał wszystkimi państwowymi ziemiami, w tym będącymi własnością Jewish National Fund. Natomiast Jewish National Fund utworzy osobny zarząd, zajmujący się melioracją i zalesianiem.

Do końca 1961 roku do Izraela przyjechało 47 tys. nowych imigrantów.

------------ 1962 ------------

9 lutego 1962 roku minister finansów Levi Eshkol (1895-1969) zapowiedział rozpoczęcie "nowej polityki gospodarczej" Izraela. Między innymi zdewaluowano o 66% izraelską walutę.
    Reformy gospodarcze wywołały społeczne perturbacje, liczne protesty i demonstracje. 22 października w Hajfie wybuchł strajk generalny. Był to widoczny znak protestu przeciwko gwałtownym podwyżkom cen.

21 listopada 1962 roku założono nowe miasto Arad, na pustyni Judzkiej.
    Do końca 1962 roku do Izraela przyjechało 61 tys. nowych imigrantów.

------------ 1963 ------------

27 maja 1962 r. założono nowy uniwersytet w Hajfie. W pierwszym okresie działał pod naukowym nadzorem Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie.

Do końca 1963 roku do Izraela przyjechało 64 tys. nowych imigrantów.

------------ 1964 ------------

W styczniu 1964 roku zaczęło nadawać radio "Głos Syjonu do Diaspory" (Kol Zion laGola). Audycje nadawano przez 4,5 godziny na dobę w językach: hebrajskim, jidysz, angielskim, francuskim, rumuńskim i marokańskim.

W marcu 1964 r. arabskie państwa przeprowadziły kampanię wywierania nacisku na kraje Wschodniej Europy, aby zatrzymać napływ żydowskich imigrantów do Izraela.

6 maja 1964 roku Izrael podpisał pierwszą umowę o współpracy ze Wspólnotą Europejską. Podpisanie dokumentów nastąpiło w Brukseli (Belgia).

W 1964 roku Stany Zjednoczone doszły do przekonania, że dostawy radzieckiej broni dla arabskich państw naruszyły równowagę sił na Bliskim Wschodzie. Z tego powodu Biały Dom wyraził zgodę na sprzedaż do Izraela nowoczesnego amerykańskiego sprzętu wojskowego, wliczając w to samoloty, czołgi i artylerię polową. W ten sposób Stany Zjednoczone zaczęły stopniowo zajmować przodującą pozycję wśród dostawców uzbrojenia dla Izraela.

10 czerwca 1964 roku uruchomiono Narodowy System Wodny (National Water Carrier - HaMovil Ha'Artzi), który dostarczał wodę z północy Izraela na pustynię Negew na południu. System pomp każdego dnia przepompowywał 1 mln metrów sześciennych wody z Jeziora Tyberiadzkiego, który poprzez system otwartych kanałów, tuneli i olbrzymich rurociągów docierał do pustyni Negew.
    Dzięki tym inwestycjom można było rozwinąć rolnictwo na Negewie. Intensywne badania nad metodami upraw rolniczych na ziemiach pustynnych prowadził utworzony w Sde Boker nowy Instytut Badawczy.
    Równocześnie uruchomiono instalacje wykorzystujące wodę rzeki Jarkon płynącej na przedmieściach Tel Awiwu.

W odwecie Syria, Jordania i Liban rozpoczęły prace budowlane, mające na celu odwrócenie biegu niektórych dopływów rzeki Jordan (Hacbani i Banias), które znajdowały się na ich obszarze, tak aby uniemożliwić przepływ wody do Izraela.

W dniach 30 grudnia 1964 roku - 11 stycznia 1965 roku odbył się Dwudziesty Szósty Kongres Syjonistyczny w Jerozolimie, w Izraelu. Głównym tematem była sytuacja społeczności żydowskiej żyjącej w Diasporze.

      Dwudziesty Szosty Kongres Syjonistyczny 1964 r.

Do końca 1964 roku do Izraela przyjechało 54 tys. nowych imigrantów.

------------ 1965 ------------

11 maja 1965 roku odbyła się uroczystość otwarcia Muzeum Izraela w Jerozolimie.

Rok 1965 był szczególnie zły na granicy izraelsko-syryjskiej. Syryjczycy przy pomocy innych arabskich państw, zaczęli budowę infrastruktury, dążąc do zmienienia kierunku górnego biegu rzeki Jordan. W okresie lata nasiliła się liczba incydentów zbrojnych na granicy i izraelscy komandosi w odwetowym ataku uszkodzili syryjskie urządzenia wodne. Ilość starć była tak duża, że przyjęła skalę "bitwy o wodę".

19 sierpnia 1965 roku Izrael nawiązał oficjalne stosunki dyplomatyczne z Republiką Federalną Niemiec.
    Przez cały czas rozwijała się współpraca gospodarcza pomiędzy Izraelem a Niemcami Zachodnimi. W niemieckich stoczniach budowano izraelskie statki handlowe, a nawiązane stosunki dyplomatyczne stworzyły podstawę prawną umożliwiającą niemieckim specjalistom pracę dla izraelskiego przemysłu.

W 1965 roku przeszło 90% mieszkańców Izraela korzystało już z elektryczności i bieżącej wody. Intensywnie rozbudowywano sieć telefoniczną.

21 listopada 1965 roku odbyła się uroczystość otworzenia portu w Ashdod.
    Do końca 1965 roku do Izraela przyjechało 31 tys. nowych imigrantów.

------------ 1966 ------------

W 1966 roku w Tel Awiwie utworzono międzynarodowe centrum handlu drogimi kamieniami, które z powodzeniem konkurowało z giełdą diamentów w Amsterdamie. Wartość eksportu brylantów osiągnęła 35,5% wszystkich dochodów Izraela z wywozu.

1 maja 1966 roku przez miasta przetoczyły się burzliwe demonstracje niezadowolenia z powodu recesji gospodarczej. Recesja wynikała ze wzrostu kosztu siły roboczej, która wyprzedzała wydajność pracy. Liczne strajki ogarnęły zwłaszcza kręgi pracowników umysłowych (lekarzy, nauczycieli, prawników, itp.).

Podczas lata zwiększono w Izraelu i na Zachodzie działalność na rzecz poprawy warunków życia "Żydów ciszy". Tak mówiono o milionach Żydów żyjących w ZSRR. Nie mogli oni przyznawać się do poglądów syjonistycznych i napotykali na duże utrudnienia w praktykowaniu judaizmu.

30 sierpnia 1966 roku odbyła się uroczystość otworzenia nowego nowoczesnego gmachu Knesetu w Jerozolimie.

Do końca 1966 roku do Izraela przyjechało 16 tys. nowych imigrantów. W większości byli to zamożni Żydzi ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Francji.

------------ 1967 ------------

5 lutego 1967 roku w Izraelu po raz pierwszy wprowadzono zasiłek dla bezrobotnych. Liczbę bezrobotnych szacowano na około 60 tys. osób. Był to widoczny objaw pogłębiającej się recesji gospodarczej.
    Biuro Koordynacji izraelskiego rządu i Agencja Żydowska zdecydowały się utworzyć połączoną Komisję Koordynującą dla spraw Aliyah i absorpcji. Komisja składała się z czterech ministrów i czterech członków kierownictwa Agencji Żydowskiej. Jej przewodniczącym był prezes Agencji Żydowskiej, a zastępcą był minister pracy.

 

---------- Wojna Sześciodniowa ----------

W dniach 6-10 czerwca 1967 roku miała miejsce Wojna Sześciodniowa, która zakończyła się wielkim zwycięstwem Izraela. W niespełna tydzień izraelska armia pokonała armie Egiptu, Jordanii i Syrii. Zajęto cały Półwysep Synaj, Strefę Gazy, Judeę, Samarię i Wzgórza Golan.
    7 czerwca 1967 roku wyzwolono Jerozolimę.

15 lipca 1967 roku powstał pierwszy żydowski kibuc na zajętych terytoriach. Był to kibuc Merom Golan na Wzgórzach Golan.

W sierpniu 1967 roku powstał Ruch Ziemi dla Izraela, który postulował utworzenie osad żydowskich na zajętych palestyńskich terytoriach.
    25 sierpnia 1967 roku grupa żydowskich osadników z organizacji religijnej Gush Etzion (Blok Wiernych) osiedliła się i odbudowała osadę Kfar Etzion w Judei. Osada ta została zniszczona w 1948 roku przez Jordańczyków.

W sierpniu zakończył się specjalny program solidarności z Izraelem, który rozpoczęto w maju 1967 roku, gdy Izrael znalazł się stanie pełnej izolacji i zagrożenia wojną. W tym czasie ponad 7,2 tys. młodych Żydów z całego świata pracowało w kibucach, moszawach, fabrykach i służbach pomocniczych Izraelskich Sił Obronnych. Organizatorami programu był ruch Hechalutz i Agencja Żydowska.
    Na apel Keren Hayesod odpowiedziała cała społeczność żydowska na świecie, przekazując 300 mln USD pomocy dla Izraela.

W październiku 1967 roku Nahal utworzył dwie nowe osady obronne. Były to Nahal Yam na północy Półwyspu Synaj i Nahal Snir koło Banias w Górnej Galilei.
    W ciągu następnych lat utworzono wiele nowych podobnych osad Nahalu. Były one budowane w strategicznych miejscach, często na wzgórzach nad przecięciami ważnych dróg lub pomiędzy arabskimi miejscowościami.
    Wzrost inwestycji państwowych pobudził budownictwo, ale poprawę odczuły wszystkie gałęzie gospodarki. Znacząco zmalało bezrobocie (do 2,5%).

------------ 1968 ------------

W styczniu 1968 roku założono trzy nowe osady na Wzgórzach Golan: El-Al, Mevo Hama i Ein Zivan.
    6 lutego 1968 roku powstała pierwsza żydowska osada w Dolinie Jordanu. Była to osada Mehola.

12 kwietnia 1968 roku dziesięć żydowskich rodzin pod przywództwem Rabina Moshe Levingera z Bloku Wiernych (Gush Emunim) osiedliło się podczas święta Paschy w Hebronie, w Judei. Po zawarciu porozumienia z izraelskimi władzami, osadnicy wyprowadzili się z miasta i założyli żydowskie osiedle Kiryat Arba, na przedmieściach Hebronu. Było to pierwsze żydowskie osiedle wybudowane w Judei.
    W 1968 roku pojawił się nowy typ żydowskich osadników, byli to osadnicy Mesjańscy, którzy spostrzegali budowę nowych osad jako pierwszy krok ku ponownemu zasiedleniu przez Żydów całej danej im przez Boga ziemi Izraela. Duchowym przywódcą ruchu był Rabin Moshe Levinger.

W 1968 roku Naczelny Rabin Sefardyjski Izraela, Rabin Itzchak Nissim (1896-1981) powiedział, że zatrzymanie Samarii i Judei w granicach Izraela jest religijnym obowiązkiem Żydów.

9 czerwca 1968 roku rząd przejął od Agencji Żydowskiej odpowiedzialność za absorpcję nowych imigrantów przybywających do Izraela. W tym celu powołano Ministerstwo Imigracji i Absorpcji.
    Agencja Żydowska uruchomiła specjalny program Tour Ve'aleh, który zachęcał Żydów z całego świata do przyjechania do Izraela i poznania warunków bytowych. Program miał na celu zachęcenie Żydów z Diaspory do powrotu do ojczyzny ojców. Do społeczności żydowskich na całym świecie wysłano licznych emisariuszy.

W dniach 9-16 czerwca 1968 roku odbył się Dwudziesty Siódmy Kongres Syjonistyczny w Jerozolimie, w Izraelu. Delegaci określili nowe cele ruchu syjonistycznego.

      Dwudziesty Siodmy Kongres Syjonistyczny 1968 r.

23 grudnia 1968 roku publiczna telewizja rozpoczęła regularną emisję programów w Izraelu.

------------ 1969 ------------

8 marca 1969 roku egipski prezydent Gamal Nasser (1918-1970) ogłosił, że egipsko-izraelskie porozumienie o zawieszeniu broni jest nieważne. Rozpoczęła się "Wojna na Wyczerpanie", która trwała do 1970 roku.

11 listopada 1969 roku otworzono Uniwersytet imienia Ben-Guriona w Be'er Shevie, na pustyni Negew.

Do końca 1969 roku do Izraela przyjechało 38 tys. nowych imigrantów, w większości z Zachodu.

W grudniu 1969 roku zorganizowano liczne demonstracje poparcia dla radzieckich Żydów. Demonstracje przeszły przez miasta Izraela oraz w wielu miejscach świata.

------------ 1970 ------------

23 stycznia 1970 roku Najwyższy Sąd nakazał zaznaczać w rejestrach dzieci, które mają żydowskiego ojca i nie-żydowską matkę. Odnowiło to dyskusję: Kto jest Żydem?

26 kwietnia 1970 roku wielka demonstracja Żydów przeszła przez Nowy Jork (USA) wzywając władze ZSRR do wypuszczenia radzieckich Żydów, by mogli wrócić do Ziemi Izraela. Skandowano hasło: "Wypuść Mój Lud!"
    14 lipca 1970 roku osiemdziesięciu radzieckich Żydów zwróciło się do Rady Najwyższej ZSRR z prośbą o wydanie zezwolenia na wyjazd do Izraela.

Pod koniec lipca 1970 roku sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych William Rogers (1913-2001) zdołał przekonać Izrael i Egipt do przyjęcia warunków pokojowego planu rozwiązania konfliktu.

---------- Zawieszenie broni ----------

7 sierpnia 1970 roku Izrael i Egipt zgodziły z amerykańską propozycją i ogłosiły zawieszenie broni, które miało obowiązywać przez trzy miesiące. Plan Rogersa nakładał na obie strony obowiązek zachowania "militarnego status quo w obrębie strefy sięgającej 50-km na wschód i zachód od linii zawieszenia broni."

27 sierpnia 1970 roku Światowa Organizacja Syjonistyczna zawarła w Jerozolimie porozumienie z United Jewish Appeal i Keren Hayesod-United Israel Appeal o wzmocnieniu Agencji Żydowskiej.

16 grudnia 1970 roku w Leningradzie (ZSRR) rozpoczęła się rozprawa sądowa, w której 11 radzieckich Żydów zostało oskarżonych o próbę porwania samolotu, aby uciec do Izraela.

17 grudnia 1970 roku odbyła się specjalna sesja Knesetu poświęcona sytuacji społeczności żydowskiej w Związku Radzieckim.
    Grupa izraelskich aktywistów rozpoczęła strajk głodowy przy Zachodniej Ścianie w Jerozolimie, w geście solidarności z oskarżonymi w Leningradzie Żydami.

24 grudnia 1970 roku sąd w Leningradzie (ZSRR) skazał dwóch Żydów na karę śmierci, a pozostałych dziewięciu na długie więzienie.

W 1970 roku przyjęto poprawkę do Prawa Powrotu wprowadzającą ścisłe kryteria religijne.
    Do końca 1970 roku do Izraela przyjechało 36 tys. nowych imigrantów, w tym ponad 10 tys. z ZSRR. Założono nowe osiedla Petza'el i Mitzpe Shalem w Dolinie Jordanu oraz Ketura w obszarze Arava

 

 

--------------------------------------------------

    CIĄG DALSZY HISTORII: 1971-1980 - Syjonizm - Aliyah, Wojna i Pokój

Na poczatek
  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2007-2012 by Gedeon