------------ 1914 ------------

28 lipca 1914 roku wybuchła I wojna światowa pomiędzy Państwami Centralnymi (Niemcy, Austro-Węgry i później Turcja) a Państwami Ententy (Rosja, Anglia, Francja i później Stany Zjednoczone).
    Większość Żydów na początku wojny poparła Turcję i Niemcy, gdyż Palestyna znajdowała się w granicach Imperium Otomańskiego. Tylko nieliczni opowiedzieli się po stronie Ententy.
    Wielkim żydowskim nieszczęściem tej wojny było walczenie Żydów przeciwko sobie. Żydzi będąc obywatelami różnych państw, służyli w różnych armiach i podczas wojny walczyli przeciwko sobie. W niemieckiej armii walczyło 100 tys. żydowskich żołnierzy (w tym 2 tys. oficerów), w austro-węgierskiej armii 320 tys. żydowskich żołnierzy (w tym 8 generałów). Przeciwko nim walczyło w brytyjskiej armii 10 tys. żydowskich żołnierzy (w tym 1,3 tys. oficerów), we francuskiej armii 55 tys. żydowskich żołnierzy (w tym 14 generałów), w rosyjskiej armii ponad 350 tys. żydowskich żołnierzy i w amerykańskiej armii 250 tys. żydowskich żołnierzy (w tym 10 tys. oficerów).

Wybuch I wojny światowej postawił w bardzo trudnej sytuacji żydowską społeczność w Palestynie, która była częścią Imperium Ottomańskiego. Żydowskie osady w Palestynie zostały odcięte od wszelkiej pomocy finansowej ze środowisk żydowskich w Europie i ich sytuacja bardzo szybko się pogarszała. Na szczęście rząd Stanów Zjednoczonych zgodził się dostarczyć im pomoc.
    6 października 1914 roku amerykański okręt wojenny "North Carolina" przywiózł do Palestyny 50 tys. USD pomocy od amerykańskich Żydów. To był początek pomocy ze strony amerykańskich Żydów.

30 października 1914 roku Turcja przystąpiła do I wojny światowej po stronie Państw Centralnych.
    Władze tureckie postawiły przed wszystkimi obcokrajowcami żyjącymi na terenie Imperium Otomańskiego ultimatum żądające przyjęcie tureckiego obywatelstwa albo wyjechanie z kraju. Większość Żydów żyjących w Palestynie pochodziła z Rosji, która teraz była wrogiem Turcji. Wielu Żydów musiało opuścić Palestynę, inni byli deportowani.

W dniach 3-6 grudnia 1914 roku odbyło się spotkanie przywódców Organizacji Syjonistycznej (Va'ad HaPoel HaZioni) w Kopenhadze, w Danii. Organizacja znajdowała się w niezwykle trudnej sytuacji. Jej główna centrala znajdowała się w Berlinie (w Niemczech) i mogła być spostrzegana przez strony konfliktu jako organizacja proniemiecka. Z tego powodu podjęto decyzję o otworzeniu biura kontaktowego Organizacji Syjonistycznej w Kopenhadze, stolicy neutralnej Danii. Działalność ruchu syjonistycznego w Europie została sparaliżowana.

W grudniu tureckie władze rozpoczęły prześladowania Żydów w Palestynie. Naczelny dowódca wojsk tureckich w Palestynie, Djemel Pasza nakazał liczne aresztowania, konfiskaty wyposażenia i zapasów zgromadzonych w żydowskich osadach rolniczych. Wprowadzono zakaz używania symbolów i emblematów ruchu syjonistycznego. Rosła liczba Żydów deportowanych z Palestyny. Amerykański okręty wojenne pomogły w ich ewakuacji do Egiptu, który znajdował się pod panowaniem Wielkiej Brytanii.

28 grudnia 1914 roku Baron Edmond de Rothschild (1845-1934) spotkał się w Paryżu (Francja) z Dr. Chaimem Weizmannem (1874-1952) i w zaskakujący sposób oświadczył mu, że skoro Turcja przystąpiła do wojny należy zakończyć ostrożną działalność żydowską w Ziemi Izraela i otwarcie zażądać utworzenia państwa żydowskiego.

Bliski Wschód - 1914 rok (Copyright: Gedeon)

------------ 1915 ------------

Na początku 1915 roku władze tureckie aresztowały w Palestynie licznych żydowskich przywódców i działaczy społecznych, w tym: Tanya Shohat, Jehoshua Hankin, David Ben-Gurion i Itzhak Ben-Zvi. Część z nich została internowana w Antalii (w Turcji), a pozostałych deportowano do Egiptu. Miedzy innymi Dawid Ben-Gurion (1886-1973) oraz Itzhak Ben-Zwi (1884-1963) przez Egipt wyjechali do Stanów Zjednoczonych.

W marcu 1915 roku Ze'ev Jabotinsky (1880-1940) i Joseph Trumpeldor (1880-1920) zwrócili się do władz brytyjskich w Egipcie z propozycją utworzenia żydowskich oddziałów wojskowych, które walczyłyby o wyzwolenie Palestyny spod panowania Turków. Brytyjczycy wyrazili zgodę na utworzenie jednostki pomocniczej Zion Mule Corps.
    1 kwietnia 1915 roku żołnierze Zion Mule Corps złożyli przysięgę wierności brytyjskiemu wojsku i zostali przerzuceni na półwysep Galipoli, gdzie wzięli udział w walkach z Turkami. Dowódcą korpusu był pułkownik John Henry Patterson (1867-1947), a jego zastępcą kapitan Joseph Trumpeldor.

Ze'ev Jabotinsky nie wstąpił do korpusu, gdyż domagał się utworzenia żydowskiej jednostki bojowej. Wyjechał do Włoch, gdzie spotkał się z Pinhasem Rutenbergiem (1879-1942). Postanowili wspólnie działać na rzecz utworzenia żydowskiego oddziału bojowego.

Na przełomie kwietnia i maja 1915 roku młodzi żydowscy działacze założyli tajną organizację szpiegowską Nili, działającą w Palestynie na rzecz Brytyjczyków. Założycielami byli Aaron Aaronsohn (1876-1919) i Avshalom Feinberg (1889-1917).

W dniach 10-11 czerwca 1915 roku Ze'ev Jabotinsky przedstawił przywódcom Organizacji Syjonistycznej swój plan utworzenia żydowskiego oddziału bojowego. Va'ad HaPoel HaZioi zdecydowanie odrzucił pomysł Jabotinskyego.

------------ 1916 ------------

16 kwietnia 1916 roku doszło do zawarcia tajnego układu pomiędzy Francją i Wielką Brytania w sprawie podziału stref wpływów na Bliskim Wschodzie. Układ Sykes-Picot został podpisany przez wysokich przedstawicieli ministerstw spraw zagranicznych: Sir Mark Sykes (1879-1919) z Wielkiej Brytanii i Francois-Georges Picot (1870-1951) z Francji.
    Zgodnie z umową Palestyna miała zostać podzielona: rejon Hajfy miał się znajdować pod kontrolę brytyjską, a większość Galilei pod kontrolą francuską. Na terenie pustyni Negew i południowej części Judei miało powstać arabskie państwo popierane przez Wielką Brytanię. Natomiast reszta Palestyny z Jerozolimą, Jaffą, Tyberiadą i Nazaretem miała przejść pod kontrolę międzynarodową. W zawartym układzie nie uwzględniono żadnych postulatów syjonistycznych, a jedynie memorandum komitetu żydowsko-angielskiego, który żądał równouprawnienia dla Żydów w Palestynie.

20 września 1916 roku turecki gubernator Palestyny, Ahmed Jamal Pasza, deportował Dr. Arthura Ruppina (1876-1943) - szefa Biura Palestyny w Jaffie. Zignorował on fakt, że Ruppin był obywatelem Niemiec, czyli sojusznikiem Turcji w wojnie.
    21 października 1916 roku członkowie HaShomer założyli w Galilei nową osadę Kfar Bar-Giora. Jej przywódcą został Israel Giladi, który zginął w 1918 roku. Na jego cześć kibuc otrzymał nazwę Kfar Giladi.

Jesienią 1916 roku wojska brytyjskie rozpoczęły działania wojenne przeciwko Turkom na Półwyspie Synaj. 21 grudnia Brytyjczycy zajęli rejon El-Arish.

------------ 1917 ------------

Przed końcem marca 1917 roku wojska brytyjskie wkroczyły do rejonu Gazy w Palestynie. W dniach 26-28 marca miał miejsce pierwszy nieudany brytyjski szturm na Gazę.
    W kwietniu, dowódca wojsk tureckich w Palestynie, Jamal Pasha zarządził masową ewakuację Żydów z Jaffy, wliczając w to także dzielnicę Tel Awiw. Ponad 10 tys. Żydów musiało wówczas opuścić swoje domy i ruszyć na północ, uciekając przed spodziewanym brytyjskim atakiem. Arabscy mieszkańcy schronili się w okolicznych wioskach.
    W dniach 17-20 kwietnia Brytyjczycy przeprowadzili drugi nieudany szturm na Gazę w Palestynie.

Na przełomie kwietnia i maja Chaim Weizmann (1874-1952) w Londynie, a Nahum Sokolow (1859-1936) w Paryżu gorączkowo działali na rzecz utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie. Sokolow zyskał dla tego pomysłu przychylność rządu francuskiego.
    Postulowali oni, aby Wielka Brytania objęła protektorat nad Palestyną oraz udzieliła państwowego czarteru dla żydowskiej imigracji i kolonizacji. Do tej działalności przyłączyły się dwie gałęzie rodziny żydowskich bankierów Rothschildów (z Francji i Anglii) oraz kilka znaczących osobistości ze świata brytyjskiej polityki.
    Weizmann rozpoczął wówczas pracę na rzecz brytyjskiej armii i nawiązał bliski kontakt z ministrem uzbrojenia, Dawidem Lloyd George'em.

W Stanach Zjednoczonych adwokat Louis Dembitz Brandeis (1856-1941), jako pierwszy w historii Żyd został mianowany do Sądu Najwyższego. Wykorzystując swoją pozycję, Brandeis zdołał przekonać dla Syjonizmu amerykańskiego prezydenta Thomasa Wilsona (1856-1924).
    4 maja 1917 roku Nahum Sokolow spotkał się na audiencji z papieżem Benedyktem XV (1854-1922), którego poprosił o moralne poparcie aspiracji syjonistów w Palestynie. Papież odpowiedział: "Tak, tak. Wyobrażam sobie, że będziemy dobrymi sąsiadami."
    4 czerwca 1917 roku francuski minister spraw zagranicznych Jules-Martin Cambon (1845-1935) w rozmowie z Nahumem Sokolowem powiedział: "jeśli warunki pozwolą i da się zachować neutralność świętych miejsc, to czynem sprawiedliwym i zadośćuczynieniem za pomoc udzieloną sprzymierzonym siłom byłoby odbudowanie żydowskiej obecności w tej ziemi, z której lud Izraela został wygnany tyle wieków temu."

W czerwcu 1917 roku Chaim Weizmann udał się w tajnej misji do Hiszpanii, aby spotkać się z byłym amerykańskim ambasadorem w Turcji, Henry Morganthau (1856-1946). Przekonał go do realizacji wymyślonego przez siebie planu, aby "usunąć Turcję z wojny".

18 lipca 1917 roku Lord Edmond de Rothschild (1845-1934) przedstawił pierwszemu sekretarzowi brytyjskiego rządu Lordowi Arthurowi Balfour (1848-1930) propozycję utworzenia żydowskich oddziałów wojskowych do walki z Turkami w Palestynie.
    23 sierpnia rząd Wielkiej Brytanii zgodził się na utworzenie żydowskich batalionów.

31 października brytyjskie wojska w Palestynie przeprowadzają zaskakujący atak na dużą skalę na pustyni Negew. Do głównej bitwy dochodzi pod Beer Sheva. Zaskoczeni Turcy ponieśli porażkę i wycofali się.

2 listopada 1917 roku rząd brytyjski opublikował Deklarację Balfoura, podpisaną przez pierwszego sekretarza James Arthura Balfoura (1848-1930). Była to deklaracja poparcia przez brytyjski rząd koncepcji utworzenia żydowskiego państwa w Palestynie. Dokument ten stwierdzał: "Rząd Jego Królewskiej Mości odnosi się przychylnie do ustanowienia w Palestynie siedziby narodowej dla narodu żydowskiego i dołoży wszelkich starań, aby ułatwić osiągnięcie tego celu."
    Deklaracja stała się bodźcem zachęty dla całego ruchu syjonistycznego.

W listopadzie brytyjskie wojska w Palestynie zajmują Gazę (7 listopada), a następnie posuwając się na północ zajmują kolejno Jaffę (17 listopada), Tel Awiw, Lod, Ramlę i okolicę.
    9 grudnia 1917 roku brytyjskie wojska dowodzone przez marszałka Edmunda Henrry Allenby (1861-1936) zajęły Jerozolimę. Oficjalną datą zajęcia miasta jest 11 grudnia, gdyż to właśnie wtedy marszałek Allenby zwycięsko wjechał do miasta. Przed Bramą Jaffy zsiadł z konia i wszedł do Starego Miasta.

------------ 1918 ------------

W dniach 2-3 stycznia 1918 roku przedstawiciele żydowskich osad w Palestynie położonych na terenach zajętych przez Brytyjczyków zebrali się na wspólnym spotkaniu, które później otrzymało nazwę Zgromadzenia (Asefat haNivharim).

1 marca 38 Batalion Królewskich Fizylierów przybył z Wielkiej Brytanii do Egiptu. Żołnierze zostali natychmiast skierowani na front turecki w Palestynie. W czerwcu zajęli pozycje na linii frontu w Samarii. 38 Batalion liczył około 1,6 tys. żydowskich żołnierzy dowodzonych przez Pettersona. Pod koniec sierpnia do Egiptu przybył 39 Batalion Królewskich Fizylierów, który liczył 1,8 tys. żydowskich żołnierzy dowodzonych przez Margolina.

1 kwietnia do Palestyny przyjechała za brytyjską zgodą Komisja Syjonistyczna, złożona w wysokich przedstawicieli Organizacji Syjonistycznej. Na jej czele stał Chaim Weizmann (1874-1952).
    4 czerwca Chaim Weizmann spotkał się na południu Transjordani z Emirem Faisalem bin Husseinem (1883-1933), który był jednym z przywódców arabskiego powstania przeciwko Turkom i Brytyjczykom. Omówiono zasady współpracy pomiędzy narodowymi ruchami żydowskim i arabskim.

24 lipca 1918 roku odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę Uniwersytetu Hebrajskiego na górze Scopus w Jerozolimie. W uroczystości uczestniczył Chaim Weizmann oraz brytyjski marszałek Edmund Henrry Allenby.

20 sierpnia do Palestyny przyjechała delegacja lekarzy i pielęgniarek z żydowskiej organizacji Hadassah ze Stanów Zjednoczonych. Przywieźli ze sobą dużą ilość lekarstw i sprzętu medycznego dla osad żydowskich w Palestynie.

19 września 1918 roku wojska brytyjskie rozpoczęły wielką ofensywę w Palestynie. W ciągu 11 dni zaciekłych walk zajęto Samarię, południową część Syrii z Damaszkiem oraz Transjordanię. Bataliony z Legionu Żydowskiego uczestniczyły w walkach.
    31 października 1918 roku Turcja skapitulowała. Wojna na Bliskim Wschodzie zakończyła się.
    11 listopada zakończyła się I wojna światowa w Europie.

Zajęcie Palestyny przez wojska brytyjskie oraz wydanie Deklaracji Balfoura zostało przywitane przez niektórych Żydów jako wypełnianie się proroctw zapowiadających przyjście Mesjasza.

--------------------------------------------------

    CIĄG DALSZY HISTORII: 1918-1928 - Syjonizm - Wzrost i kryzys