DAWID  BEN - GURION     ( 1886 - 1973 )







 

 

 

Dawid Ben-Gurion urodził się 16 grudnia 1886 roku w Płońsku, w Polsce (wówczas pod zaborem rosyjskim), jako Dawid Grün.

- Uczęszczał do szkoły hebrajskiej, którą założył jego ojciec, Avigdor Grün (był
            prawnikiem i liderem syjonistycznej organizacji żydowskiej Hovevei Zion,
            która powstała w 1880 r.).

            * W 1897 roku zmarła matka Dawida (miał on wówczas 11 lat).

            * W 1903 roku Dawid wstąpił do socjalistyczno-syjonistycznej organizacji
                  Poalei Zion.

 

 

------- Palestyna -------

- W 1906 roku dwudziesto-letni Dawid wyemigrował do Palestyny, która była
            wówczas częścią imperium osmańskiego.
            * Rozpoczął pracę w żydowskich ośrodkach pomocy społecznej w Petah
                  Tikva i Rishon le-Zion. Wysunął wówczas propozycję by skolonizować
                  górzystą Galileę. Wraz z towarzyszami zaczął uprawiać ziemię i zakładać
                  osady Sejera, Ilanya, Kinneret, Milhamia i inne. Bezpieczeństwa
                  żydowskich osadników chroniła organizacja samoobrony Hashomer.
                  Ben-Guron pomagał w zakładaniu struktur Hashomer.
            * Zaangażował się w życie polityczne Polaei Syjon i razem z Isaaciem Ben
                  Zvi wydawał gazetę organizacji. Zmienił swoje nazwisko na hebrajskie:
                  Ben-Gurion, co oznacza "syn lwa".

 

- W 1912 roku rozpoczął studia prawnicze na University of Kushta w Istambule
            (Turcja), gdzie chciał nawiązać kontakty z kręgami Młodych Turków, którzy
            właśnie zaczynali w Turcji działać.
            * Podczas I wojny światowej, w 1916 roku władze tureckie aresztowały
                  Dawida Ben-Guriona za działalność syjonistyczną. Oskarżono go o
                  działalność na rzecz utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie i
                  chęć podporządkowania go pod władzę brytyjskiego Egiptu. Dawid
                  został deportowany z Turcji.

- W latach 1916-1917 Dawid Ben-Gurion przebywał w Stanach Zjednoczonych,
            gdzie działał na rzecz rozwoju ruchu syjonistycznego Halutz.
            * W 1917 roku poślubił urodzoną w Rosji Żydówkę, Paule Munweis, z którą
                  miał 3 dzieci.

- Wkrótce po wydaniu przez rząd Wielkiej Brytanii słynnej Deklaracji Balfoura, w
            1917 roku Ben-Gurion zaciągnął się do brytyjskiej armii i jako żołnierz 38
            Batalionu w Legionie Żydowskim powrócił do Palestyny.
            * Gdy Palestyna została ogłoszona mandatem brytyjskim na Bliskim
                  Wschodzie, Dawid Ben-Gurion ściągnął do Palestyny swoją żonę i dzieci.

 

 

------- kariera polityczna -------

- W 1919 roku Ben-Gurion założył socjalistyczno-syjonistyczną partię polityczną
            Achdut ha-Avodah.

- W 1920 roku Dawid Ben-Gurion został członkiem Rady Generalnej Światowej
            Organizacji Syjonistycznej
, która skupia i koordynuje działalność wszystkich
            organizacji syjonistycznych na świecie.
            * Ben-Gurion bardzo szybko wysunął się na czoło ruchu syjonistycznego,
                  usilnie propagując socjalistyczny syjonizm jako drogę do utworzenia
                  państwa żydowskiego w Palestynie.

- W 1921 roku został wybrany na przewodniczącego Powszechnej
            Organizacji Robotników Żydowskich w Ziemi Izraela
(Histadrut).
            
Dawida Ben-Guriona uważa się za założyciela Histadrut. Funkcję
            przewodniczącego związku pełnił do 1935 roku.

            * W 1928 roku przyczynił się do uznania podziemnej żydowskiej organizacji
                  samoobrony Haganah przez Światową Organizację Syjonistyczną. Agencja
                  Żydowska zaczęła wówczas przekazywać Haganie środki finansowe,
                  dzięki którym tworzono kręgosłup przyszłej armii izraelskiej.

- W 1930 roku powstała socjalistyczno-syjonistyczna partia polityczna Mapai
            
(Mifleget Poalei Eretz Israel), w wyniku połączenia się Hapo'el Hatza'ir
            i
Ahdut Ha'avoda. Na czele nowej partii stanął David Ben-Gurion.
            
Oficjalnie przyjętą polityką był konserwatywny socjalizm, oparty na
            zapoczątkowaniu idealizmu połączonego z politycznym pragmentyzmem.
            Począwszy od 1935 roku Mapai przewodziła ruchowi syjonistycznemu.

- W 1935 roku Dawid Ben-Gurion został wybrany przewodniczącym
            prezydium Agencji Żydowskiej w Palestynie.
            * W owym czasie Ben-Gurion reprezentował umiarkowane poglądy i
                  zdecydowanie sprzeciwiał się rewizjonistycznemu ruchowi
                  syjonistycznemu, na czele którego stali Ze'ev Jabotinsky i jego następca
                  Menachem Begin.

            * W 1939 roku Ben-Gurion wprawił w ruch falę protestów przeciwko
                  opublikowaniu przez rząd brytyjski "Białej Księgi", która ograniczała
                  żydowską imigrację do Palestyny. Wobec wybuchu II wojny światowej
                  zdecydował się jednak podjąć współpracę z Brytyjczykami. Zachęcał
                  Żydów do wstępowania do brytyjskiego wojska, ale równocześnie
                  wspierał nielegalną imigrację żydowską do Palestyny, którą Brytyjczycy
                  starali się zablokować. Gdy tlko zakończyła się wojna, Ben-Gurion poparł
                  walkę zbrojną z brytyjską administracją wojskową w Palestynie. Celem
                  było zmuszenie Brytyjczyków do wycofania swych wojsk z Palestyny, a
                  następnie utworzenie tutaj państwa żydowskiego.

            * W październiku 1946 roku podjął decyzję o przyłączeniu się Hagany do
                  walki zbrojnej Irgunu, który sprzeciwił się brytyjskim ograniczeniom w
                  żydowskiej imigracji do Palestyny. Współpraca obu ugrupowań trwała
                  do lipca 1946 roku. Przez cały ten czas Ben-Gurion usilnie nalegał, by
                  celem ataków były wyłącznie brytyjskie obiekty wojskowe. Ben-Gurion
                  odmówił wzięcia udziału w jakiejkolwiek operacji wojskowej Hagany.
            * W lipcu 1946 roku Ben-Gurion zgodził się początkowo na plan Menachema
                  Begina, by wysadzić siedzibę wojskowych władz brytyjskich w Hotelu
                  Króla Dawida w Jerozolimie. Jednak kiedy uzmysłowił sobie skalę
                  zamachu i groźbę licznych ofiar, nakazał wstrzymać całą operację.
                  Jednak Irgun przeprowadził zamach bombowy (22 lipca 1946 r.)
                  zabijając 89 osób.
            * Większość środowisk żydowskich, włączając w to Agencję Żydowską,
                  Haganah i Dawida Ben-Guriona, mocno skrytykowało zamach Irgunu na
                  Hotel Króla Davida w Jerozolimie. Haganah zerwała wszelką współpracę
                  z Irgunem. Ben-Gurion otwarcie nazwał Irgun "wrogiem narodu
                  żydowskiego", oskarżając Begina o sabotowanie politycznej kampanii
                  na rzecz powstania niezależnego państwa żydowskiego. Haganah
                  wydała wielu członków Irgunu w ręce brytyjskich władz wojskowych.

 

- 14 maja 1948 roku Dawid Ben-Gurion odczytał w Tel Awiwie Deklarację
            Niepodległości głoszącą ustanowienie niepodległego Państwa Izraela.
            
W przemówieniu podkreślił, że nowe państwo będzie "utrzymywać w pełni
            mocy społeczną i polityczną równość wszystkich jego obywateli, bez
            rozróżniania poglądów, wyznania lub upodobań seksualnych". Państwo
            Izrael miało mieć charakter świecki.
            * Niezwłocznie powołano Rząd Tymczasowy (HaMemszalah
                  HaZemanit
), którego premierem został Dawid Ben Gurion.

            * 28 maja 1948 r. gabinet Ben-Guriona wydał rozkaz powołujący do życia
                  Siły Obronne Izraela (Cewa Hagana LeIsrael), do których miały
                  przystąpić wszystkie żydowskie grupy zbrojne walczące w Palestynie.
                  Ten rozkaz został oficjalnie opublikowany 31 maja 1948 r. Zakazano w
                  nim wszelkiej niezależnej działalności zbrojnej poza izraelską armią.
            * 22 czerwca 1948 roku premier Ben-Gurion wydał kontrowersyjny rozkaz
                  zatopienia statku "Atlalena", ktorym do Tel Awiwu przypłynęli ochotnicy
                  Irgunu wraz z dużą ilością broni i amunicji. Rząd nie chcąc dopuścić do
                  istnienia niezależnych formacji militarnych w Izraelu, zdecydował się na
                  otworzenie ognia i zatopienie statku. Zginęło prawie 100 osób na
                  pokładzie, a Izrael stanął na skraju wojny domowej. Ostatecznie Irgun
                  
samorozwiązał się, a jego członkowie w większości wstąpili do
                  izraelskiej armii.

 

- Po zakończeniu Wojny o Niepodległość, w styczniu 1949 roku odbyły się
            demokratyczne wybory do parlamentu. Wybory wygrała lewicowa partia
            Mapai.
            * 10 marca 1949 roku pierwszym premierem rządu izraelskiego został
                  Dawid Ben-Gurion.
Ben-Gurion równocześnie pełnił obowiązki ministra
                  obrony. Był on charyzmatycznym przywódcą narodu, który potrafił
                  pociągnąć za sobą masy. Zmobilizował Żydów z całego świata
                  do finansowego poparcia Izraela. Wspierał napływ tysięcy żydowskich
                  imigrantów do Ziemi Izraela. Pomagał w ich osiedleniu, edukacji i
                  organizacji miejsc pracy. Wdrożył rewolucyjny projekt narodowego
                  systemu zaopatrzenia w wodę. Prowadził zdecydowaną politykę
                  przebudowy podziemnych organizacji wojskowych w regularną armię
                  państwa Izraela (IDF).

                     Pierwszy Knesset (1949-1951)


            * 5 grudnia 1949 roku premier Ben-Gurion w reakcji na propozycję ONZ, by
                  Jerozolima stała się miastem międzynarodowym, wydał oświadczenie w
                  Knessecie. Ben-Gurion oświadczył, że "żydowska Jerozolima jest
                  integralną i nierozłączną częścią państwa Izraela, gdyż jest nieodłączną
                  częścią historii Izraela, wiary Izraela i ducha naszego narodu".

            * W marcu 1950 roku doszło do kryzysu rządowego. Zjednoczony Front
                  Religijny zażądał wprowadzenia edukacji religijnej w szkołach. W
                  rezultacie sporu, religijne partie ortodoksyjne wycofały się z rządu,
                  doprowadzając do jego upadku (15 października 1950 r.).
            * 1 listopada 1950 roku Dawid Ben-Gurion sformował nowy rząd, który
                  jednak upadł 14 lutego 1951 roku, gdy Knesset odrzucił propozycje
                  reform złożone przez ministra edukacji i kultury.

 

- W lipcu 1951 roku w wyborach do drugiego Knesetu wygrała lewicowa partia
            Mapai.
            * 8 października 1951 roku Dawid Ben-Gurion został wybrany
                  premierem.
Ben-Gurion równocześnie pełnił obowiązki ministra
                  obrony.

                     Drugi Knesset (1951-1955)



            * W maju 1952 r. doszło do kryzysu rządowego w Izraelu, który został
                  sprowokowany przez kwestię religijną. Religijni Żydzi narzekali, że
                  szkoły państwowe oddały tylko 8 z 32 lekcji na religię. Ortodoksi wygrali
                  też batalię o kwestię małżeństwa. Świeckie państwo musiało poniechać
                  instytucji ślubu cywilnego. W wyniku rozłamu w koalicji rządowej,
                  Ben-Gurion musiał od 14 sierpnia 1952 roku pełnić dodatkowe obowiązki
                  ministra transportu.
            * Na arenie międzynarodowej, Dawid Ben Gurion we wrześniu 1952 roku
                  zawarł kontrowersyjne porozumienie o odszkodowaniach z Zachodnimi
                  Niemcami. Rząd RFN zobowiązał się do wypłacenia żydowskim ofiarom
                  Holokaustu 3 miliardów marek w ciągu 14 lat. Zawarte porozumienie
                  pogłębiło tylko wewnętrzne spory w Izraelu. Dawid Ben-Gurion widział
                  jednak potrzebę wzmocnienia nowo powstałego Państwa Izraela,
                  dlatego poszukiwał strategicznych sojuszników, którymi okazali się być
                  w tych pierwszych latach Francja i Wielka Brytania. Współpraca
                  dotyczyła dyplomacji, ekonomii i wojska.
            * 19 grudnia 1952 roku upadł gabinet rządowy, ale już 24 grudnia
                  1952 roku premier Dawid Ben-Gurion sformował nowy rząd.

            * W 1953 roku społeczeństwa izraelskie zaczęło odczuwać pierwsze
                  pozytywne rezultaty polityki rządu. Do Izraela zaczął napływać żydowski
                  kapitał ze Stanów Zjednoczonych. Równocześnie Niemcy zaczęli spłacać
                  swój moralny dług za zagładę Żydów europejskich. Napływające środki
                  były głównie zużywane przez sektor publiczny. Rozwijało się
                  budownictwo mieszkaniowe i rolnictwo w kibucach. Powstał plan
                  rozwoju kraju, obejmujący sieć osad rolniczych. Wokół rejonu Gazy
                  rozpoczęto budowę paramilitarnych osiedli i umocnień. Tworzono
                  transport samochodowy, będący w rękach spółdzielni. Kontynuowano
                  wielkie zalesienia kraju, a także budowano drogi, osuszano błota.
                  Rozpoczęto także budowę krajowego systemu wodnego, którego osią
                  stał się kanał rozpoczynający się u Jeziora Tyberiadzkiego.

            * 6 grudnia 1953 roku Ben-Gurion podjął osobistą decyzję o ustąpieniu
                  z urzędu premiera i wycofaniu się z życia politycznego.
Przeniósł się
                  do kibucu Sdeh Boqer na Negewie.
                  Nowym przywódcą partii Mapai został Moshe Sharett.

            * 21 lutego 1955 roku Dwid Ben-Gurion zgodził się na powrót do życia
                  politycznego i objął tekę ministra obrony w rządzie premiera Moshe                   Sharetta. Ben-Gurion został ponownie przywódcą partii Mapai.

 

- W lipcu 1955 roku w wyborach do trzeciego Knesetu wygrała lewicowa partia
            Mapai.
            * 3 listopada 1955 roku Dawid Ben-Gurion został wybrany
                  premierem.
Ben-Gurion równocześnie pełnił obowiązki ministra
                  obrony.

                     Trzeci Knesset (1955-1959)



            * W obliczu wzrostu arabskiego zagrożenia, Izrael zwiększył współpracę
                  wojskową z Wielką Brytanią i Francją. W 1956 roku wspólnie
                  przeprowadzono operację wojskową, zwaną Kampanią Synajską. W jej
                  wyniku zmniejszono zagrożenie granic Izraela i zniesiono blokadę
                  morską Morza Czerwonego.

            * 29 października 1957 roku niezrównoważony psychicznie zamachowiec
                  rzucił granat na sali obrad Knessetu, raniąc premiera Ben-Guriona oraz
                  kilku ministrów.


            * 31 grudnia 1957 roku na skutek afery wycieku tajnych informacji ze
                  spotkań rządowych, upadł gabinet rządowy. 7 stycznia 1958 roku
                  Ben-Gurion sformował nowy rząd.

            * W 1958 roku nastąpił kolejny kryzys w izraelskim rządzie. Był to początek
                  długotrwałego sporu między zwolennikami świeckiej i religijnej definicji
                  Żyda. Spór wybuchł 20 lipca 1958 roku, kiedy rząd zatwierdził dyrektywę
                  ministerstwa spraw wewnętrznych mówiącą, że można rejestrować jako
                  Żyda każdą osobę, która bona fide deklaruje swoją żydowskość i nie
                  przynależy do żadnego innego wyznania religijnego. Tym aktem
                  państwowa administracja powiązała i utożsamiła narodowość z
                  wyznaniem religijnym, narzucając pojęciu "Żyd" ograniczenia religijne.
            * 5 lipca 1959 roku upadł gabinet rządowy. Przyczyną było zerwanie koalicji
                  rządowej przez Ahdut Ha'avoda i Mapam, które zagłosowały w Knesecie
                  przeciwko rządowej decyzji o zakupie broni z Niemiec Zachodnich.

 

- W listopadzie 1959 roku w wyborach do czwartego Knesetu wygrała lewicowa
            partia Mapai.
            * 17 grudnia 1959 roku Dawid Ben-Gurion został wybrany
                  premierem.
Ben-Gurion równocześnie pełnił obowiązki ministra
                  obrony.

                     Czwarty Knesset (1959-1961)



            * 14 marca 1960 roku Dawid Ben-Gurion spotkał się w Nowym Yorku (USA)
                  z niemieckim kanclerzem Konradem Adenauerem. Po negocjacjach
                  podpisano umowę o niemieckiej pomocy finansowej dla Izraela. RFN
                  pożyczało Izraelowi 35 mln. dolarów rocznie (oprocentowanych na
                  3,6%), przy czym każda kolejna wypłata miała być rezultatem
                  ponawianej przez Izrael prośby. Pożyczki były udzielane na okres 10 lat.
                  Zawarte z Niemcami porozumienie wywołało masowy ruch protestów
                  przeciwko rządowi, popierany przez Ruch Herut i Maki.

            * 31 stycznia 1961 roku upadł gabinet rządowy. Przyczyną było zerwanie
                  koalicji rządowej przez Ruch Herut i Powszechnych Syjonistów, które
                  oskarżyły premiera i rząd o związek z wykrytą w 1954 roku w Egipcie
                  aferą szpiegowską.

 

- W sierpniu 1961 roku w wyborach do piątego Knesetu wygrała lewicowa partia
            Mapai.
            * 2 listopada 1961 roku Dawid Ben-Gurion został wybrany
                  premierem.
Ben-Gurion równocześnie pełnił obowiązki ministra
                  obrony.

                     Piaty Knesset (1961-1965)



            * 17 czerwca 1963 roku zmęczony długoletnią aktywnością polityczną,
                  Dawid Ben-Gurion ustąpił na swoje życzenie z urzędu premiera i
                  osiadł w kibucu Sdeh Boqer na Negewie.

                  Nowym przywódcą partii Mapai został Levi Eshkol.

            * 15 grudnia 1964 roku upadł gabinet rządowy Levi Eshkola. Powodem
                  upadku było żądanie Dawida Ben-Guriona, by specjalna kimisja śledcza
                  zbadała wszystkie okoliczności sprawy Lavona (nieudanej akcji
                  izraelskiego wywiadu w Egipcie, za którą nikt z najwyższych władz
                  państwowych nie chciał wziąć odpowiedzialności).

            19 maja 1965 roku (przed wyborami do szóstego Knessetu) nastąpiło
                  zawiązanie bloku politycznego pomiędzy Mapai i lewicowymi Ahdut
                  Ha'Avoda-Poalei Syjon pod wspólną nazwą Maarach (Wspólny Front
                  Robotników Izraela
). Lista wyborcza i grupa parlamentarna nazywał się
                  Zjednoczenie Pracy.
            * Decyzji tej sprzeciwił się Dawid Ben-Gurion, który stanowczo żądał
                  powołania specjalnej komisji śledczej do zbadania afery Lavona.
                  Dodatkowo nowy sojusz polityczny odsuwał w czasie przeprowadzenie
                  reformy systemu wyborczego.
            * W czerwcu 1965 roku David Ben-Gurion wystąpił z Mapai i założył
                  odrębną partię
Rafi (Reshimat Po'aley Israel).

 

- W listopadzie 1965 roku w wyborach do szóstego Knesetu, Ben Gurion dostał
            się do parlamentu z ramienia partii Rafi.
            * Spór o komisję dochodzeniową w sprawie afery Lavona trwał aż do
                  1967 roku, kiedy to wzrost zagrożenia arabskiego zjednoczył
                  skłóconych polityków.
            * 5 czerwca 1967 roku, w przeddzień wybuchu Wojny Sześciodniowej, Rafi
                  przyłączyła się do koalicji rządu jedności narodowej wraz z Mapai i
                  Ahdut Ha'voda.

                     Szosty Knesset (1965-1969)



            * Po zwycięskim zakończeniu wojny, Ben-Gurion opowiedział się za
                  oddaniem Arabom zdobytych terenów, z wyjątkiem utrzymania przez
                  Izrael zjednoczonej Jerozolimy.

            * 21 stycznia 1968 roku Rafi wraz z Maarach (Mapai i Ahdut Ha'voda)
                  wspólnie założyły (przed wyborami do siódmego Knessetu) listę
                  wyborczą pod nazwą Zjednoczenie Pracy.
            * Dawid Ben-Gurion odmówił przystąpienia do nowego sojuszu politycznego
                  i pozostał niezależnym posłem.

 

- W październiku 1969 roku w wyborach do siódmego Knesetu, Ben Gurion dostał
            się do parlamentu z ramienia Listy Narodowej - sojuszu politycznego
            zawartego z Mapamem.

                     Siodmy Knesset (1969-1973)

 

- W 1970 roku Dawid Ben-Gurion ostatecznie wycofał się z polityki. Przeniósł
                  się do kibucu Sdeh Boqer na Negewie.

 

- Zmarł 1 grudnia 1973 roku.

 

 

 




Na poczatek

  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2003-2012 by Gedeon